شرایط تغییر رشته در دوره متوسطه دوم (دبیرستان)
پایان سال نهم زمان انتخاب رشته و ورود به مقطع سرنوشت ساز متوسطه دوم است. بعضی‌ها دقیقا مطابق استعدادها و خواسته‌هایشان، رشته تحصیلی‌شان را انتخاب می‌کنند ولی عده‌ای دیگر از دانش‌آموزان با شک و تردید وارد یکی از رشتههای نظری یا فنی و حرفه‌ای می‌شوند. ولی واقعا تکلیف دانش‌آموزانی که تردید دارند یا نظرشان تغییر کرده چیست؟ باید تا آخر پیش بروند یا می‌توانند به تغییر رشته تحصیلی فکر کنند؟ اگر قبلا دیپلم خود را دریافت کرده باشند چطور؟ خوشبختانه امکان تغییر رشته در دبیرستان یا دیپلم مجدد با رعایت یک سری شرایط، وجود دارد. در این مقاله به‌طور کامل درباره نحوه تغییر رشته در دبیرستان از پایه‌ها و رشتههای مختلف توضیح داده‌ایم. اگر سوال و ابهامی در این مورد دارید، تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
تغییر رشته در دبیرستان به درد چه کسانی می‌خورد؟
تعدادی از دانش‌آموزان تا آخرین لحظات قبل از انتخاب رشته دبیرستان نمی‌توانند درست تصمیم بگیرند و نهایتا وارد رشته‌ای می‌شوند که علاقه‌ای بهش ندارند و احساس شکست می‌کنند. عده‌ای دیگر از دانش‌آموزان هم با تصور خاصی وارد یک رشته می‌شوند و بعدا می‌بینند حال و هوای رشته‌ای که انتخاب کرده‌اند اصلا با علایق‌شان سازگار نیست و حالا به هر دری می‌زنند تا از این وضعیت خارج شوند.
هر دوی این دانش‌آموزان بهتر است تا دیر نشده به‌دنبال تغییر رشته تحصیلی باشند و شرایط آزمون تغییر رشته را بررسی کنند. خصوصا که از کنکور ۱۴۰۴ به بعد، باید رشته دیپلم و گروه آزمایشی کنکور یکسان باشند.
چه زمانی می‌توانیم برای تغییر رشته تحصیلی اقدام کنیم؟
تصمیم گیرندگان نظام آموزش و پرورش توانسته‌اند وضعیت دانش‌آموزان سردرگم را پیش‌بینی کنند و بر همین اساس امکان تغییر رشته را برایشان فراهم کرده‌اند. دانش‌آموزان در دو پایه تحصیلی امکان تغییر رشته را دارند:
تغییر رشته تحصیلی از پایه دهم به یازدهم
تغییر رشته تحصیلی از پایه یازدهم به دوازدهم
شرایط تغییر رشته دبیرستان از پایه دهم به یازدهم
فرض کنید شما به‌عنوان یک دانش‌آموز پایه دهم یک سال در رشته‌ای درس می‌خوانید و بعد از مدتی کش‌وقوس، تصمیم می‌گیرید رشته تحصیلی‌تان را تغییر دهید. چه راهی پیش پایتان وجود دارد؟
بهتر است حداقل ۱۵ روز قبل امتحان‌های خرداد یا شهریور پایه دهم تصمیم قطعی‌تان را بگیرید و برای تغییر رشته تحصیلی اقدام کنید.
وارد سایت سناد شوید و فرم تغییر رشته دبیرستان شماره الف را دریافت کنید. هم شما هم والدین‌تان باید این فرم را پر و امضا کنید، رویش اثر انگشت بزنید و به مشاور مدرسه تحویل بدهید.
مشاور مدرسه باید در جریان این موضوع قرار بگیرد و فرم شما را تایید و امضا کند.
اگر مشاور به هردلیلی در مدرسه نباشد، مدیر می‌تواند به‌جای او تصمیم بگیرد، فرم شما را تایید کند و برای آموزش و پرورش منطقه بفرستد.
مرحله بعدی تایید آموزش و پرورش منطقه است.
بعد از تمام این مراحل، برای شرکت در امتحان‌ها معرفی می‌شوید.
اگر مدرسه یا واحد خودتان رشته مورد نظر شما را داشته باشد، داخل مدرسه امتحان می‌دهید. درغیر این‌صورت باید برای امتحان به مدرسه‌ای که توسط آموزش و پرورش هماهنگ می‌شود بروید.
آخرین مرحله شرکت در آزمون تغییر رشته و گرفتن نمره قبولی است.
مهلت تغییر رشته دبیرستان
شما برای قبولی در آزمون تغییر رشته دبیرستان، ۲ بار فرصت دارید و باید در یکی از آزمون‌های خرداد یا شهریور شرکت کنید و نمره قبولی بگیرید.
دروس امتحانی تغییر رشته دهم به یازدهم
لیست درس‌هایی را که برای آزمون تغییر رشته نیاز دارید، در زیر برایتان آورده‌ایم.
رشته ریاضی: ریاضی۱، شیمی ۱، فیزیک ۱، هندسه ۱
رشته تجربی: ریاضی۱، شیمی ۱، فیزیک ۱، زیست‌شناسی ۱
رشته انسانی: علوم و فنون ادبی ۱، جامعه‌شناسی ۱، اقتصاد، منطق
رشته علوم و معارف اسلامی: تاریخ ۱، عربی و اصول عقاید ۱، علوم و معارف قرآنی ۱
رشتههای فنی حرفه‌ای: تمام درس‌های اختصاصی؛ دروس شایستگی‌های فنی و غیر فنی رشته موردنظر
رشتههای کار و دانش: تمام درس‌های آزمون‌های اختصاصی (درس‌های شایستگی‌های غیر فنی) و گذراندن شایستگی فنی استاندارد مهارت
جدول تطبیق درس های پایه دهم به یازدهم
برای تغییر رشته از تجربی به ریاضی یا بالعکس، اگر در درس‌های مشترک بین رشته قبلی و رشته جدید نمره قبولی گرفته‌اید دیگر نیاز نیست دوباره در آزمون شرکت کنید. مثلا درس ریاضی، شیمی و فیزیک بین دو رشته تجربی و ریاضی مشترک هستند. اگر شما در امتحان‌های خرداد مثلا رشته ریاضی یا دروس تخصصی رشته ریاضی در این درس‌ها نمره قبولی گرفته‌اید و حالا قصد تغییر رشته از ریاضی به تجربی را دارید می‌توانید فقط در آزمون زیست‌شناسی شرکت کنید. بعضی درس‌ها بین دو رشته مشترک نیستند ولی محتوای مشابه دارند. این درس‌ها برای تغییر رشته مورد قبول هستند و دیگر نیازی به آزمون نیست.
شرایط تغییر رشته دبیرستان از پایه یازدهم به دوازدهم
تغییر رشته در سال دوازدهم فقط برای دانش‌آموزان شاخه نظری ممکن است. دانش‌آموزانی که می‌خواهند به رشته‌ها و شاخه‌های دیگر تغییر رشته بدهند باید از قوانین مربوط به آموزش از راه دور و مدارس بزرگسالان استفاده کنند. البته شرایط موافقت گرفتن برای شرکت در آزمون تغییر رشته برای دانش‌آموزان پایه یازدهم کمی پیچیده‌تر است و باید از این مراحل بگذرند:
موافقت مدیر واحد آموزشی
موافقت کمیسیون خاص اداره آموزش و پرورش شهرستان
موافقت کمیسیون خاص اداره آموزش و پرورش منطقه
موافقت کمیسیون خاص اداره آموزش و پرورش ناحیه محل تحصیل
دروس آزمون تغییر رشته یازدهم به دوازدهم
دانش‌آموزان شاخه نظری که می‌خواهند در پایه یازدهم تغییر رشته دهند باید در چه آزمون‌هایی شرکت کنند؟
رشته ریاضی: حسابان ۱، شیمی ۲، فیزیک ۲، هندسه ۲
رشته تجربی: ریاضی ۲، شیمی ۲، فیزیک ۲، زیست‌شناسی ۲
رشته انسانی: علوم و فنون ادبی ۲، جامعه‌شناسی ۲، عربی ۲ تخصصی انسانی، فلسفه ۲
رشته علوم و معارف اسلامی: علوم و معارف قرآنی ۲، اصول و عقاید ۲، عربی ۲ تخصصی رشته، تاریخ ۲ تخصصی رشته
اگر در آزمون تغییر رشته نمره قبولی نگیریم باید چه کنیم؟
اگر در آزمون تغییر رشته خرداد ماه پذیرفته نشوید، می‌توانید برای شرکت در آزمون شهریور تلاش کنید و شانس مجددی برای قبولی و تغییر رشته دبیرستان داشته باشید. پس بهتر است قبل از آزمون‌های خرداد ماه تصمیم نهایی را بگیرید. اما بهتر است قبل از امتحان‌های خرداد یا شهریور برای تغییر رشته دبیرستان تصمیم بگیرید تا فرصت بیشتری برای مطالعه و قبولی در آزمون‌ها داشته باشید.
تکرار پایه تحصیلی ویژه چه دانش آموزانی است؟
دانش‌آموزانی که می‌خواهند در شاخه تحصیلی تغییر رشته بدهند امکان تکرار پایه تحصیلی ندارند. همانطور که گفتیم مثلا برای تغییر رشته از انسانی به تجربی یا از انسانی به ریاضی و برعکس، کافی است در دروس تخصصی رشته جدید و آزمون تغییر رشته شرکت کنید، حد نصاب قبولی را بگیرید و سال تحصیلی جدید در پایه جدید در رشته مورد نظرتان درس بخوانید. ولی برای تغییر بین شاخه‌ای وضع متفاوت است. شما برای تغییر رشته بین شاخه‌ای می‌توانید از امکان تکرار پایه استفاده کنید و دوباره در رشته‌ای از یک شاخه جدید، پایه تحصیلی قبلی را تکرار کنید. فرض کنید می‌خواهید از رشته انسانی وارد یکی از شاخه‌های فنی بشوید؛ می‌توانید ازطریق سایت سناد درخواست تغییر رشته بدهید و در مراحل بعدی از امکان تکرار پایه استفاده کنید. در این صورت اسم و مشخصات شما از شاخه قبلی حذف می‌شود و به لیست همان پایه در شاخه جدید منتقل می‌شوید.
آیا امکان اخذ دیپلم مجدد وجود دارد؟
برای بعضی‌ها این سوال پیش می‌آید که آیا می‌توان دیپلم مجدد در رشته‌ای دیگر گرفت؟ چه کسانی برای دریافت دیپلم مجدد اقدام می‌کنند؟ بعضی از دانش‌آموزان به دلیل مهاجرت یا ترک تحصیل قبلی، تصمیم می‌گیرند دیپلم جدید داشته باشند که برای انواع دیپلم شرایط خاص خود را دارد.
اگر فارغ‌التحصیل دوره‌های ۶ ساله و ۴ ساله متوسطه هستید و می‌خواهید دیپلم مجدد در شاخه کارودانش بگیرید، باید درس‌های مهارتی و شایستگی‌های فنی و شایستگی‌های غیرفنی، دینی ۳، اخلاق ۳، قرآن ۳، عربی و زبان۳ را بگذرانید و نمره قبولی بیاورید.
اگر از دوره‌های سالی واحدی و ترمی واحدی فارغ‌التحصیل شده‌اید و دیپلم مجدد کارودانش و فنی‌حرفه‌ای می‌خواهید، باید تمام درس‌های سال دوازدهم رشته موردنظرتان را بگذرانید و گواهینامه دروس مهارتی یا همان شایستگی‌های فنی را هم دریافت کنید.
شرایط دریافت دیپلم غیر متناظر در شاخه نظری
فرقی نمی‌کند بخواهید دیپلم مجدد کدام رشته از شاخه‌ی نظری را دریافت کنید؛ شما باید تمام درس‌های سال دوازدهم رشته مورد نظرتان را امتحان بدهید و نمره قبولی بگیرید. دراین‌صورت می‌توانید یک دیپلم مجدد بگیرید و برای هدف مورد نظرتان استفاده کنید. مثلا اگر بخواهید دیپلم مجدد ریاضی بگیرید باید در آزمون تمام درس‌های سال آخر رشته ریاضی شرکت کنید.
سخن پایانی
حتما شنیده‌اید ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است. درواقع این ضرب‌المثل قرار است به ما یادآوری کند هیچ‌گاه برای شروع دوباره دیر نیست. پس هرجایی از مسیر درس یا زندگی که هستید از تغییر نترسید و اگر احساس کردید مسیر را اشتباه آمده‌اید، دست نگهدارید و برای شروع یک مسیر جدید آماده شوید. در این مقاله سعی کردیم بهتان بگوییم برای تغییر رشته تحصیلی هم هیچ وقت دیر نیست و شما در پایه دهم و یازدهم می‌توانید برای تغییر رشته اقدام کنید. البته بهتر است قبل از هرچیز یک مشاوره تغییر رشته دبیرستان داشته باشید و از همان ابتدای مسیر، درست و اصولی پیش بروید. پس دلسرد نشوید و با قدرت به راه‌تان ادامه دهید. حتما قبل از تغییر رشته درباره بازار کار رشته های مختلف هم تحقیق کنید: بازار کار رشته ریاضی، بازار کار رشته تجربی و بازار کار رشته انسانی و اینکه رشته هنر چه شغل هایی دارد.
منبع: سایت دانشگاه صنعتی شریف
پارسا پروجکت مشاور آموزشی شما از دوره اول آموزش متوسطه تا کارشناسی ارشد ناپیوسته
